Historia kościoła

W 1349 roku król Kazimierz Wielki zdobył ziemię chełmską i bełską po walkach z Litwinami. Postanowił stworzyć biskupstwo katolickie w Chełmie, ale pierwszy biskup, Tomasz z Sienna, nie mógł tam aktywnie działać z powodu ataków Litwinów i braku warunków. Sytuacja nie uległa zmianie nawet po utworzeniu diecezji chełmskiej w 1375 roku. Dopiero małżeństwo Jadwigi z Jagiełłą w 1386 roku przyniosło spokój. W 1417 roku król Jagiełło podjął działania, aby wspomóc Chełm i biskupstwo, nadając miastu prawo magdeburskie i uposażając biskupstwo w ziemię. Jako wyraz wdzięczności za zwycięstwo nad Krzyżakami w 1417 roku, król ufundował w Chełmie katedrę pod wezwaniem Rozesłania Świętych Apostołów. Dzięki temu wsparciu materialnemu umocniła się obecność Kościoła katolickiego w regionie.

Nowo powstała świątynia nie była jedyną w okolicy. Pierwszy katolicki kościół w Chełmie zbudowano prawdopodobnie w XIII wieku, a część historyków podaje nawet dokładną datę 1254 roku oraz księcia Bolesława Wstydliwego jako fundatora. Być może w budowie uczestniczył także Daniel Romanowicz, władca Chełma, który wcześniej szukał wsparcia w Kościele katolickim. Odkrycie starych fundamentów podczas wykopów u zbiegu ulic Lubelskiej i Lwowskiej potwierdzałoby tę tezę. Prawdopodobnie tę świątynię Papież Grzegorz XI w 1375 roku przewidział na katedrę biskupią, jednak jej stan techniczny musiał być nie najlepszy, co skłoniło Jagiełłę do wzniesienia nowego drewnianego kościoła katedralnego w pobliżu.

1417

Król Władysław Jagiełło funduje w Chełmie katedrę pod wezwaniem Rozesłania Św. Apostołów jako wotum wdzięczności za zwycięstwo nad Krzyżakami

1578 – 1585

Budowa nowej, murowanej świątyni po pożarze Chełma w 1578r. Głównymi fundatorami byli: starosta Jan Łaszcz i biskup Adam Pilchowsk

1672

Przekazanie kościoła osiadłym w Chełmie ojcom pijarom. Następuje intensywny remont zniszczonej pożarami świątyni.

1753

Rozpoczęcie budowy nowego kościoła w miejsce starego, poddanego całkowitej rozbiórce. Fundatorami byli: Marianna z Radzimińskich Wolska właścicielka majątku Uher oraz marszałek wielki koronny Wacław Rzewuski.

1763

Oficjalne otwarcie i poświęcenie kościóła przez proboszcza chełmskiego ks. Michała Lenarskiego w uroczystość Wszystkich Świętych, na mocy decyzji bpa chełmskiego Walentego Wężyka.

Źródło: ks. M. Jabłoński, ks. Bolesław Uszczuk „Kościół pw. Rozesłania Św. Apostołów w Chełmie” Lubelskie Wydawnictwo Archidiecezjalne 1995